X
Marka w systemie franczyzowym to jeden z jej najmocniejszych fundamentów. Dlaczego ochrona znaków towarowych we franczyzie jest tak istotna?
Oznaczenie, obok know-how, stanowi najważniejszy fundament marki franczyzowej. Często mówi się, że XXI wiek to czas powrotu do pisma obrazkowego – słowa regularnie zastępowane są emotikonami, a konsumenci kojarzą marki głównie poprzez ich logo, charakterystyczny kolor, kształt opakowania lub dźwięk. Obecne stulecie to także rosnąca konsumpcja i związane z nią powstawanie nowych firm, które powoduje stałe powiększanie się konkurencji na rynku. Dlatego tak istotne jest, aby przystępując do budowy marki franczyzowej, szczególną uwagę zwrócić na jej spójność oraz zadbać o jej ochronę już na etapie planowania modelu biznesowego.
Na początek należy ustalić, co może podlegać ochronie prawnej w przypadku sieci franczyzowej. Ochroną możemy objąć każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego. które Należy jednak pamiętać, że takie oznaczenie musi zostać zgłoszone do właściwych rejestrów znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony. Znakami towarowymi mogą być zatem: wyraz (włącznie z nazwiskiem), rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna (w tym kształt towaru lub opakowania), a także dźwięk.
Również tajemnica przedsiębiorstwa, czyli nieujawnione do publicznej wiadomości, informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje stanowiące wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania
ich poufności, będą chronione z litery prawa.
Rejestracja oznaczenia marki franczyzowej jako znaku towarowego nie jest wymogiem. Mając jednak na uwadze plany ekspansji i rozwoju marki, a w szczególności stworzenie jasnych i czytelnych zasad korzystania z niej przez osoby trzecie, należy z całą pewnością to rozważyć. Brak rejestracji marki może skutkować bowiem daleko idącymi konsekwencjami finansowymi i wizerunkowymi. W wymiarze praktycznym, taka rejestracja pomaga również uporządkowanie wszelkich stosunków oraz zestawu praw i obowiązków z potencjalnym franczyzobiorcą. Warto mieć też na uwadze, że zarejestrowany znak towarowy to realna wartość finansowa dla franczyzodawcy. Znak towarowy podlega bowiem wycenie i stanowi składnik majątku firmy, co jest szczególnie istotne w przypadku chęci sprzedaży przedsiębiorstwa. Posiadając zarejestrowany znak zyskujemy prawo do posługiwania się oznaczeniem ®, które zwiększa wiarygodność marki wśród kontrahentów i klientów, a w długim terminie – wpływa na jej rozpoznawalność wśród konsumentów.
Dodatkowo, posiadając zarejestrowany znak, zyskujemy do dyspozycji narzędzie walki z nieuczciwą konkurencją. Jeśli bowiem dojdzie do sytuacji, w której osoba trzecia zakwestionuje możliwość posługiwania się takim oznaczeniem, mamy skuteczny argument w postaci tzw. udzielnego prawa ochronnego. W przypadku, gdy oznaczenie nie zostało zarejestrowane jako znak towarowy, do czasu rozstrzygnięcia sprawy sieć franczyzowa w zasadzie traci możliwość korzystania ze znaku.
Z punktu widzenia modelu franczyzowego nie do przecenienia jest także fakt, że dzięki rejestracji znaku, franczyzobiorca udostępnia znak kontrahentom na zasadzie licencji. W praktyce przekłada się to na to, że franczyzobiorca zostaje zobowiązany do przestrzegania szczegółowych wytycznych co do tego, w jaki sposób może on ze znaku korzystać (tzw. corporate identity). Corporate Identity zmniejsza ryzyko przerabiania oznaczeń firmy, samowolnego ich dostosowywania. Franczyzobiorca dokładnie wie, czy i jakie logo może być użyte w stopce mailowej, na papierze firmowym, wizytówkach czy innych materiałach marketingowych, co przekłada się na budowę spójnego, profesjonalnego wizerunku marki.
Czujność i szybkość reakcji są tutaj kluczowe. Właściciel znaku towarowego powinien na bieżąco monitorować rynek i stosownie reagować na jakiekolwiek naruszenie jego dóbr.
Kancelarie prawne takie jak nasza, specjalizujące się w ochronie praw własności intelektualnej, oferują usługę tzw. monitorowania znaku. Śledzimy składane do Urzędu Patentowego wnioski o rejestrację oznaczeń i jeżeli tylko któreś oznaczenie jest podobne, razem z klientem podejmujemy stosowne działania. Każdy franczyzodawca powinien wiedzieć, że w terminie 3 miesięcy od ogłoszenia „podejrzanego” znaku w Biuletynie Urzędu Patentowego, ma on prawo zgłosić swój sprzeciw, wskazując na podobieństwo marek. W takiej sytuacji Urząd Patentowy rozstrzygnie o tym, czy oznaczenie jest podobne, i czy może wprowadzić uczestników rynku w błąd. Jeśli przychyli się do sprzeciwu przedsiębiorcy i jego argumentacji, odmówi rejestracji oznaczenia zgłoszonego przez konkurencję, tym samym uniemożliwiając konkurentowi uzyskanie ochrony prawnej.
Oprócz śledzenia składanych zgłoszeń wpływających do Urzędu Patentowego, istotne jest także bieżące monitorowanie rynku. W szczególności należy obserwować debiutujące marki i koncepty celem weryfikacji, czy nie czerpią one z know-how naszego przedsiębiorstwa. Takie naśladownictwo może stanowić czyn nieuczciwej konkurencji, przez który rozumie się działanie sprzeczne z prawem czy dobrymi obyczajami, lub jeżeli zagraża albo narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Za czyny nieuczciwej konkurencji uznaje się w szczególności:
Jeśli zauważymy, że konkurencja dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji – możemy i powinniśmy podjąć działania mające na celu wyeliminowanie tego procederu. W ramach przysługujących nam roszczeń można wymienić:
Podsumowując, należy jeszcze raz podkreślić, że marka w systemie franczyzowym to jeden z jej najmocniejszych fundamentów. Dlatego tak istotne jest, aby zadbać o nią zarówno na etapie planowania - poprzez rejestrację oznaczeń jako znaków towarowych, jak i na etapie działania franczyzy - poprzez monitorowanie i reagowanie na wszelkie naruszenia, czy spisanie dokumentu Corporate Identity dla użytku franczyzobiorców. Jeżeli przeanalizujemy historię sukcesu największych dziś marek franczyzowych, szybko okaże się, że niebagatelne znaczenie miały właśnie dobrze zaprojektowane i zabezpieczone prawnie znaki towarowe.
***
Polecamy także:
Posługiwanie się znakiem towarowym franczyzodawcy
