X
Jedną z najbardziej specyficznych cech stosunku franczyzy jest pewnego rodzaju gra z klientami. Można powiedzieć, że są oni w dużej części, przynajmniej na początkowym etapie kontaktu z towarami lub usługami przedsiębiorstwa, zwodzeni i przekonani, że mają do czynienia z podmiotem, który centralnie zarządza określoną liczbą placówek. W rzeczywistości sieć franczyzowa łączy natomiast podmioty niezależne od siebie. Jednym z narzędzi, które służą budowaniu pewnej iluzji jednolitości są znaki towarowe. Ich wykorzystanie służy właściwie wszystkich aspektom franczyzy i jest podstawą budowania sieci franczyzowej. Odnosi się do nich w zasadzie każda umowa franczyzy i stawią jeden z jej kluczowych punktów.
Przede wszystkim należy wyjaśnić, że znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które pozwala na odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innych przedsiębiorstw. Jedyny warunek jaki należy spełnić, to możliwość przedstawienia go w rejestrze znaków towarowych w taki sposób, aby istniała możliwość dokładnego i jednoznacznego przedmiotu ochrony. Chociaż najczęściej znak towarowy to nazwa firmy, logo graficzne lub ich połączenie, to możliwości jest bardzo dużo – definicję znaku towarowego spełnia również kolor, kształt czy dźwięk.
Możliwość korzystania ze znaku towarowego franczyzodawcy jest jednym z najbardziej istotnych aspektów franczyzy. To właśnie dzięki temu potencjalny klient utożsami franczyzobiorcę z siecią franczyzy i pozostałymi jej punktami. Stanowi on pewien wyznacznik jakości, której można spodziewać się w danym miejscu. Jednocześnie posługiwanie się nim przyłącza do wszelkich działań marketingowych podejmowanych centralnie przez franczyzodawcę. Bez uprawienia do używania znaku towarowego umowa franczyzy traci bardzo dużą cześć atutów, które przyciągają franczyzobiorcę.
Sposób korzystania ze znaku towarowego (lub większej ilości znaków towarowych) określa co do zasady umowa licencji. Może stanowić ona część umowy franczyzy lub zostać zawarta oddzielnie. Co do zasady jest to zgoda franczyzodawcy, na korzystanie z jego znaku towarowego na opisanych polach eksploatacji, a więc w określony ściśle sposób. W zamian franczyzobiorca uiszcza opłatę – najczęściej comiesięczną, chociaż można określić ją również w inny sposób. Licencja udzielana jest standardowo na okres obowiązywania umowy i wygasa po jej rozwiązaniu.
Licencja zwykle obejmuje korzystanie ze znaku towarowego w sposób pozwalający na identyfikację z siecią franczyzową, np. na opakowaniach produktów, wewnątrz lokalu czy też na jego wyposażeniu, w Internecie, na pojazdach firmowych itd. Co ważne, jeżeli dany sposób korzystania ze znaku towarowego nie został wskazany wprost, to nie ma miejsca na domniemania a franczyzobiorca nie może wykroczyć poza zakres określony w umowie.
Franczyzobiorca nie ma oczywiście prawa do wprowadzania jakichkolwiek modyfikacji w znaku towarowym – zaburzyłoby to ujednolicenie z całą siecią franczyzową. Dodatkowo, franczyzobiorcę obowiązuje zakaz prowadzenia działalności z użyciem innych znaków towarowych lub oznaczeń. Franczyzobiorca zazwyczaj nie ma prawa do używania znaku w postaci słownej w firmie pod którą jest zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców, a która widoczna jest np. na paragonach czy fakturach.
Strony najczęściej wskazują numer udzielonego prawa ochronnego na znak towarowy, aby nie było żadnych wątpliwości w tej kwestii. Jest to o tyle istotne, że w praktyce zdarzają się sytuacje, gdy franczyzodawca usiłuje udzielić licencji na znak który nie został zarejestrowany, co może być bardzo niebezpieczne z punktu widzenia franczyzobiorcy. Brak prawa ochronnego rodzi ryzyko jego kwestionowania lub zarejestrowania przez podmiot trzeci. W konsekwencji, nie tylko franczyzodawca, ale i franczyzobiorca traci prawo do posługiwania się nim.
Umocowanie do posługiwania się znakami towarowymi jest jednym z najważniejszych elementów stosunku franczyzy. Przy ustalaniu sposobu korzystania ze znaku trzeba wykazać się dalekowzrocznością i wskazać precyzyjnie pola eksploatacyjne w taki sposób aby uprawnienia franczyzobiorcy nie było ani za szerokie ani za wąskie. Jednocześnie franczyzodawca powinien pamiętać o dodatkowych obostrzeniach, które zabezpieczą jego interesy. Sekcja licencyjna umowy franczyzy potrafi być bardzo rozbudowana, szczególnie, gdy obejmuje więcej niż jeden znak towarowy. Z tego powodu umowę należy poddać gruntownej analizie.
***
Polecamy także:
