X
Nie ma jednoznacznych informacji, gdzie po raz pierwszy użyto terminu franczyza. Niektórzy specjaliści uważają, że pojawiła się ona w Stanach Zjednoczonych. Inni uznają, że taki model współpracy zauważalny był już pomiędzy baronami a ich poddanymi i już wtedy przybierał charakter pewnego rodzaju biznesu. Co więc warto wiedzieć franczyzie?
Franczyza według definicji to pewnego rodzaju system sprzedaży oraz współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami, zwanymi franczyzodawcą i franczyzobiorcą. Współpracownicy w tym modelu biznesu są od siebie niezależni prawnie i finansowo. Niemniej występuje pomiędzy nimi podległość związana z uzyskaniem licencji od jednej strony – czyli prawa do prowadzenia działalności według zasad przyjętych przez jedną ze stron.
Aby poznać bliżej zagadnienia związane z franczyzą należy prześledzić poszczególne zagadnienia i terminy. Poniżej znajdziecie Państwo podstawowy słownik pojęć, który zdecydowanie ułatwi poznanie bliżej tego modelu.
AGENT – Przedsiębiorca, który wykonuje swoją pracę na podstawie umowy agencyjnej i na zlecenie innego przedsiębiorcy;
EUROPEJSKA FEDERACJA FRANCZYZY (EFT) – jest to bezstronna organizacja, niezależna od Unii Europejskiej, której celem jest między innymi prowadzenie badań nad wszelkimi zagadnieniami związanymi z franczyzą. Członkami EFF są krajowe organizacje franczyzowe (między innymi Polska).
FRANCZYZA BEZPOŚREDNIA – w tym modelu umowa podpisywana jest z jednym franczyzobiorcą i otwierana jest tylko jedna placówka.
FRANCZYZA BIAŁYCH KOŁNIERZYKÓW- model, w którym franczyzobiorca prowadzi usługi biznesowe związane z biurami rachunkowymi, doradztwem personalnym, konsultingiem, itd. W tego rodzaju franczyzie nie jest wymagane posiadanie własnego biura.
FRANCZYZA DETALICZNA – działalność związana z prowadzeniem punktu franczyzowego dla klientów detalicznych.
FRANCZYZA DYSTRYBUCYJNA – jest odmianą franczyzy detalicznej. W tym modelu sklep franczyzobiorcy posiada w swoim asortymencie tylko produkty od franczyzodawcy. Całość sieci działa pod marką franczyzodawcy.
FRANCZYZA KOMBINACYJNA – jest to model składający się z kilku franczyz, np. siłownia franczyzowa, prowadzona w ramach hotelu franczyzowego.
FRANCZYZA USŁUGOWA – stosowana najczęściej w hotelarstwie i gastronomii. Franczyzodawca w tym modelu przekazuje swoje know-how, oznaczenia firmowe i znak towarowy.
FRANCZYZA WIELOKROTNA – w ramach tego modelu franczyzobiorca uzyskuje wyłączność na tworzenie w określonej lokalizacji innych jednostek franczyzowych.
FRANCZYZOBIORCA – przedsiębiorca, który na podstawie umowy franczyzowej prowadzi biznes pod szyldem i według wytycznych franczyzodawcy.
FRANCZYZODAWCA – przedsiębiorca, który na podstawie umowy udziela licencji swojemu franczyzobiorcy, na korzystanie z jego znaku towarowego, koncepcji biznesu i innych metod prowadzenia działalności. Licencja udzielana jest za ustalone świadczenia pieniężne.
INWESTYCYJNA FRANCZYZA – dotyczy najbardziej kosztownych systemów franczyzowych, np.: sieć ekskluzywnych restauracji. Franczyzobiorca w tym modelu inwestuje znaczną sumę pieniędzy na utworzenie filii franczyzowej, ale zarządzanie oddaje w ręce specjalistów.
KNOW-HOW – to określenie nie ma jednoznacznej definicji, niemniej oznacza wiedzę fachową, informację dotyczącą specyfiki procesu produkcyjnego, doświadczenia danego przedsiębiorstwa oraz innych poufnych informacji.
UMOWA FRANCZYZOWA – dokument, który określa czas, warunki i rodzaj współpracy pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą. Tego rodzaju umowa nie ma regulacji w Kodeksie Cywilnym.
MASTER FRANCZYZA – subfranczyza, czyli licencja na rozwój systemu franczyzowego na określonym obszarze.
PAKIET FRANCZYZOWY – wszelkie materiały, wiedza, patenty oraz tajemnice franczyzodawcy, które przekazuje na podstawie umowy. Ww. pakiet ma na celu wdrożenie przedsiębiorcy w specyfikę pracy sieci oraz zapewnienie mu sukcesu.
ZNAK TOWAROWY – podlega ochronie prawnej i podmiot, który jako pierwszy go zgłosił nabywa wyłączne prawo do jego używania. Znak towarowy ma na celu identyfikację przedsiębiorstwa i jednoczesną możliwość odróżnienia jego produktów, usług od konkurencji.
ZABEZPIECZENIE WIERZYTELNOŚCI – rodzaj zabezpieczenia franczyzodawcy, w razie niewypłacalności jego franczyzobiorcy. Najczęstszymi rodzajami zabezpieczeń umów są: poręczenie (franczyzodawca podpisuje dodatkową umowę z osoba trzecią, która poręcza, że zobowiązuje się wykonać zobowiązania zawarte w umowie, w przypadku niewypłacalności franczyzobiorcy), a także weksel in blanco (wystawiany przez franczyzobiorcę, którego celem jest przyrzeczenie zapłacenia sumy pieniężnej zgodnej z ustaleniami. Do ww. dokumentu dołączona zostaje specjalna deklaracja wekslowa, w której franczyzobiorca upoważnia franczyzodawcę do uzupełnienia weksla i jego wyegzekwowanie w razie niewypłacalności). Mniej popularnymi zabezpieczeniami są poręczenia wekslowe (awal), cesja wierzytelności, czy bezpieczna gwarancja bankowa.
Po przeanalizowaniu podstawowych terminów związanych z franczyzą, łatwiej jest przejść przez kolejne etapy poznawania tego rodzaju przedsięwzięcia. A jest to bardzo ciekawy i szeroki temat, który w dobie współczesnego biznesu warto poznawać i odkrywać.
***
Kalendarz przedsiębiorcy - o czym pamiętać w 2020 roku!
