X
Jednym ze standardowych zapisów umowy franczyzy jest zobowiązanie franczyzobiorcy do udziału w kosztach promocji i działań marketingowych podejmowanych przez franczyzodawcę w ramach całej sieci. Takie rozwiązanie co do zasady wydaje się słuszne, jednakże w praktyce wywołuje liczne kontrowersje i nierzadko staje się źródłem sporów.
Franczyzodawca jako organizator sieci z natury rzeczy musi podejmować określone działania o charakterze promocyjnym i marketingowym, albowiem tego rodzaju aktywności często przekraczają indywidualne możliwości poszczególnych franczyzobiorców. Powstaje jednak problem powiązania tego rodzaju ogólnych kosztów franczyzodawcy z indywidualnymi korzyściami franczyzobiorcy. Jednakże zasadniczym problemem funkcjonowania tzw. opłat marketingowych w ramach umowy franczyzy jest brak transparentnego systemu kalkulacji i rozliczeń takich kosztów. Opłaty marketingowe ustalane w umowie franczyzy często mają charakter blankietowy, nie zawsze powiązany z rzeczywistymi wydatkami franczyzodawcy na ten cel. Wnoszone na ten cel opłaty w praktyce często stanowią po prostu dodatkowe źródło finansowania bieżącej działalności franczyzodawcy i jedynie część tych środków rzeczywiście przeznaczana jest na działania promocyjne sieci.
Oczywiście koszty ogólnej promocji określonej marki (sieci) często mogą być trudne do „przeliczenia” na konkretne korzyści płynące dla poszczególnych franczyzobiorców. Niemniej, należy dążyć do tego, aby wszelkie koszty promocji finansowane z tzw. opłat marketingowych były możliwie skrupulatnie rozliczone, choćby w ujęciu globalnym, pomiędzy stronami umowy franczyzy. Natomiast brak takich rozliczeń zawsze będzie stwarzać wątpliwości co do rzeczywistego wydatkowania wspomnianych opłat.
Działania marketingowe w celu promocji całej sieci z natury rzeczy pozostawione są decyzjom franczyzodawcy. Jednak należy przyjąć, że franczyzodawca powinien w równym stopniu uwzględniać interes wszystkich franczyzobiorców. Tymczasem w praktyce można zauważyć zjawisko nierównego promowania danej marki, np. w ujęciu regionalnym. Zdarzało się bowiem, że franczyzodawca koncentrował swoją aktywność marketingową w regionie właściwym ze względu na jego siedzibę lub z innych względów dla niego prestiżowym, przy czym efekty tych działań w żaden sposób nie wpływały, choćby nawet pośrednio, na sytuację biznesową pozostałej grupy franczyzobiorców. Tego rodzaju różnicowanie aktywności marketingowej w ramach jednej sieci franczyzy może być uzasadnione konkretnymi okolicznościami, ale decyzja franczyzodawcy w tym zakresie powinna w takim przypadku uwzględniać zróżnicowanie opłat z tego tytułu.
Jednym z najbardziej zaskakujących, stwierdzonych w praktyce przypadków sprzeniewierzenia opłat marketingowych, było przeznaczenie środków pochodzących z tego tytułu na cele charytatywne. O ile bowiem działalność dobroczynna w każdym przypadku zasługuje na uznanie, o tyle realizacja tego rodzaju pobudek altruistycznych cudzymi pieniędzmi już niekoniecznie.
Opisane przypadki nieprawidłowości, czasem wprost systemowych nadużyć w zakresie ustalania, wydatkowania i rozliczania tzw. opłat marketingowych, mogą stanowić podstawę rozwiązania (wypowiedzenia) umowy franczyzy z winy franczyzodawcy.
***
Przeczytaj także:
Problem zawyżonych cen wyposażenia i sprzętu w ramach umowy franczyzy
