X
artykuł eksperta
Prospekt informacyjny to podstawowy dokument opisujący sposób współpracy dwóch niezależnych przedsiębiorców w okolicznościach związania umową franczyzy. Dzięki niemu ograniczane jest ryzyko, że strony zdecydują się na zawarcie umowy w oparciu o błędne lub źle zinterpretowane informacje. Jak obecnie wygląda praktyka informacyjna franczyzodawców poprzez prospekty? Jak wpłynie na nią ew. wejście w życie ustawy franczyzowej? Wyjaśnia mec. Marta Skręta-Aniołek.
Obecnie przepisy nie regulują w żaden sposób zagadnienia prospektu informacyjnego, stąd organizatorzy sieci nie mają obowiązku jego tworzenia. Wskazana okoliczność nie stanowi jednak przeszkody do samodzielnego przygotowania i rozpowszechniania omawianego dokumentu, i wielu z nich już dziś z powodzeniem stosuje takie dokumenty w negocjacjach z potencjalnymi partnerami.
Z uwagi na zasadę swobody umów, jak również brak szczegółowych wymagań ustawowych, franczyzodawca może stworzyć prospekt, w którym zawrze istotne w jego ocenie informacje dotyczące nawiązywanego stosunku prawnego. Dlatego też dokumenty tego rodzaju mogą istotnie różnić się pomiędzy sieciami – a spora część z nich w ogóle ich nie stosuje. Choć każdy prospekt będzie miał nieco odmienny kształt w zależności od typu marki, w każdym z przypadków odnajdziemy w nim:
Prospekt przygotowywany jest przez organizatora sieci, który kieruje go do zainteresowanych współpracą franczyzobiorców – może on zostać udostępniony publicznie, np. na stronie www lub wyłącznie indywidualnie, na konkretne żądanie danego podmiotu. Dokument ten gwarantuje w szczególności pomoc w zrozumieniu idei stosunku prawnego - jakim jest franczyza, prezentuje on również założenia oraz cele marki. Przekazanie informacji w postaci spójnej publikacji ma za zadanie przekonać do zawarcia umowy z wybraną siecią. Ponadto, prospekt może zostać wykorzystany przez franczyzodawcę jako punkt odniesienia w przypadku wywiązania się sporu między stronami.
W projektowanej ustawie dotyczącej franczyzy pojawiła się zapowiedź przepisów dotyczących prospektu informacyjnego, którego przekazanie stanie się docelowo obowiązkiem poprzedzającym zawarcie umowy franczyzy.
Nadchodzące regulacje wskazują na wysoki stopień sformalizowania dokumentu, określając katalog otwarty elementów, które powinny zostać w nim zawarte. Wśród 25 wymagań co do informacji, które franczyzodawca musi koniecznie przedstawić, możemy wskazać na wymóg:
Możemy domyślić się zatem, że prospekty informacyjne dostosowane do nowych standardów prawnych będą osiągać znaczne rozmiary, co może grozić utratą ich czytelności. Pomimo zastrzeżenia obowiązku dostarczenia dokumentu na co najmniej 14 dni przed zawarciem umowy franczyzy, potencjalny franczyzobiorca może częściej wycofywać się z prowadzonych negocjacji, odstraszony szczegółowością i kształtem zaprezentowanych informacji. Projektodawca wskazuje, iż prospekt informacyjny powinien przedstawiać informacje o sieci franczyzowej przy użyciu języka zrozumiałego dla przeciętnego odbiorcy – jest to jednak pojęcie nieprecyzyjne, które nie zagwarantuje w pełni czytelności dokumentu. Warto tutaj wskazać też na sektor bankowy, który stara się dostosować do analogicznego obowiązku od przeszło.. dekady. Każdemu klientowi instytucji bankowej pozostawiam do samodzielnej oceny to, jak bankom udało się wywiązać w tym zakresie.
Prawodawca przyjmuje, że nałożenie obowiązku utworzenia prospektu nie będzie nadmiernym obciążeniem dla organizatora sieci, a jednocześnie przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa obrotu prawnego. Obowiązek przygotowania prospektu informacyjnego wynika z normy prawa publicznego, która posiada charakter przepisu stricti iuris. Oznacza to, że strony nie mogą wyłączyć na podstawie umowy obowiązku podania niektórych czy wszystkich wymaganych ustawą informacji.
W projekcie przewidziany został również zakaz podawania niepełnych, nieprawdziwych lub niezweryfikowanych w odpowiedni sposób informacji o korzyściach związanych z przystąpieniem do sieci franczyzowej, o uczestnictwie w niej, jak i zatajanie związanego z tym ryzyka. Ograniczenie pozwoli zahamować sztuczne wzmacnianie wizerunku sieci, który ma przyciągnąć ewentualnych kontrahentów wiedzionych zapowiedziami wysokich zarobków przy nieznacznym nakładzie pracy. Naruszenie postanowień projektowanej ustawy będzie niosło za sobą określone konsekwencje, bowiem organizator sieci poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą za treść prospektu informacyjnego.
Pomimo aktualnego braku szczególnych regulacji, na rynku możemy spotkać się z wieloma przedstawieniami prospektu informacyjnego. Każda prężnie rozwijająca się, a tym samym znacząca, sieć udostępnia swoim przyszłym kontrahentom wyczerpujący zbiór wiedzy na temat współpracy opartej na umowie franczyzy. Uczciwi organizatorzy dbają o jakość, a więc czytelność i spójność, prezentowanych dokumentów. Dlatego w przypadku nawiązywania współpracy z dużymi przedsiębiorcami, możemy łatwo odeprzeć obawy dotyczące ewentualnego wprowadzenia nas w błąd. Wątpliwości mogą pojawiać się jednak w kontekście drobniejszych franczyzodawców, którzy nie posiadają wypracowanych standardów, przez co ich prospekty informacyjne mogą nie być wystarczająco wyczerpujące lub nie istnieć wcale. Mali franczyzodawcy mogą dążyć do celowego zatajenia pewnych informacji w celu pozyskania nowych kontrahentów, a tym samym wypracowania zysku. Każdemu początkującemu franczyzobiorcy rekomendowałabym, by nie zaciągał żadnych zobowiązań umownych przed uważnym zapoznaniem się z prospektem, a jeżeli franczyzodawca nie chce takiego dokumentu przedstawić – zastanowić się, czy na pewno jest to wiarygodny, rzetelny partner biznesowy na lata.
Zapowiedź regulacji statuujących istnienie i kształt projektu informacyjnego organizatorów sieci należy oceniać, pomimo pewnych obaw, w sposób pozytywny. Powstanie spójnego aktu prawnego zagwarantuje bezpieczeństwo obrotu prawnego, co pozwoli na uniknięcie wątpliwości i strachu przed niepewnymi inwestycjami. Należy przypuszczać, iż regulacja nie pociągnie za sobą radykalnych zmian w kontaktach z rozbudowanymi sieciami franczyzowymi, które już obecnie zapewniają swoim kontrahentom najwyższą jakość obsługi. Przemian możemy jednak wypatrywać na polu działania drobnych sieci, które dotąd ignorowały potrzebę stworzenia prospektu informacyjnego. W konsekwencji dostrzegalne będą korzystne efekty w postaci ucywilizowania praktyk rynkowych.
