X
Zgodnie z zapowiedzią, dzisiaj wyjaśnimy co to oznacza, że marka jest (a raczej może być) znakiem towarowym.
W kolejnych artykułach wyjaśnimy jakie są podstawowe korzyści dla właściciela marki, który zdecydował się uzyskać ochronę na znak towarowy. A następnie omówimy konsekwencje prawne grożące tym, którzy ma cudzej marce zechcieliby żerować.
Marka jako znak towarowy
Marka jest „szyldem”, który pozwala zidentyfikować i odróżnić towary lub usługi jednego przedsiębiorstwa od towarów i usług innego przedsiębiorstwa. W uproszczeniu, z marką jest tak jak z „metką” na sukience. Patrzymy na metkę sukienki i wszystko jasne – od razu wiemy, czy ta „mała czarna” to Zara czy Channel. To szybka i bezpośrednia identyfikacja.
Ustaliliśmy też, że każda marka tworzona jest w celu oznaczenia, rozpoznania i wyróżnienia towarów i usług pochodzących od jednego przedsiębiorstwa od towarów i usług oferowanych przez jego konkurencję. W takim kontekście, marka – okiem prawnika – jest „oznaczeniem przedsiębiorstwa”.
A czym są „znaki towarowe”?
Zgodnie z przepisami, znakiem towarowym może być każde oznaczenie umożliwiające odróżnienie towarów jednego przedsiębiorstwa od towarów innego przedsiębiorstwa oraz możliwe do przedstawienia w rejestrze znaków towarowych w sposób pozwalający na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu udzielonej ochrony. Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, włącznie z nazwiskiem, rysunek, litera, cyfra, kolor, forma przestrzenna, w tym kształt towaru lub opakowania, a także dźwięk (por. art. 120 pwp).
Jak uzyskać ochronę prawną na znak towarowy?
Niestety (lub stety), żadna marka nie posiada automatycznie ochrony prawnej jako znak towarowy.
Pomijam tu sytuacje, kiedy w danym przypadku można mówić o niezależnej ochronie marki na podstawie prawa autorskiego z racji tego, że dane oznaczenie może być jednocześnie utworem. To bardzo ciekawy temat, z którym często mamy do czynienia w praktyce, ale wymaga odrębnego omówienia.
A zatem, przedsiębiorco, jeśli chciałbyś uzyskać ochronę prawną dla swojej marki jako znaku towarowego, to koniecznie musisz dokonać kilku formalności, w tym przede wszystkim zwrócić się z odpowiednim wnioskiem do właściwego urzędu do spraw własności przemysłowej i uiścić należną opłatę.
W Polsce zgłoszenia celem uzyskania tzw. prawa ochronnego na znak towarowy dokonuje się w Urzędzie Patentowym RP, który jest jeden w skali całego kraju i ma siedzibę w Warszawie. Samo złożenie wniosku nie gwarantuje jednak sukcesu. Każda sprawa jest przedmiotem wnikliwego badania przez ekspertów z Urzędu Patentowego RP. A aby zgłoszenie danego znaku przeszło pomyślnie całą procedurę spełnionych musi być szereg przesłanek.
Ile czasu trwa ochrona znaku towarowego w Polsce?
Jeśli Urząd Patentowy RP pomyślnie rozpatrzy twoje podanie o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, to wydana zostanie tzw. decyzja o przyznaniu prawa ochronnego. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat. Co ważne, ochrona na twój znak towarowy obowiązuje nie od dnia wydania tej decyzji, ale już od daty, w której dokonałeś zgłoszenia.
Istnieje też możliwość przedłużenia prawa ochronnego na kolejne, 10-letnie okresy. Proces ten można powtarzać bez ograniczeń, o ile oczywiście zostanie uiszczona opłata za dalszy okres ochrony.
Jest to istotna odmienność w stosunku do modelu ochrony utworów na bazie prawa autorskiego oraz do ochrony wynalazków na podstawie patentów.
Magiczne R w kółeczku
Jak już uzyskasz decyzję Urzędu Patentowego RP o udzieleniu prawa ochronnego na zgłoszony znak towarowy, to możesz zakomunikować światu, że twój znak (a więc i twoja marka) są zarejestrowane we właściwym urzędzie i korzystają z formalnej ochrony.
Można w tym celu opublikować treść decyzji urzędu – która jest decyzją administracyjną i zawiera wszystkie istotne informacje. Można pochwalić się tzw. świadectwem ochronnym na znak towarowy – które wygląda jak prawdziwy dyplom i nadaje się do powieszenia na ścianie lub na stronie internetowej. Ale można też dokonać tego znacznie prościej – używając magicznego ®, czyli litery „R” wpisanej w okrąg, w bezpośrednim sąsiedztwie danego znaku towarowego.
Ta litera „R” to pierwsza litera wyrazu „registered” (ang. „zarejestrowany”). Oznacza to (aż) tyle, że twój znak towarowy został skutecznie zarejestrowany w odpowiednim urzędzie ds. własności przemysłowej i że korzysta z ochrony przewidzianej przepisami prawa.
Stosowanie tego oznaczenia jest prawem, ale nie obowiązkiem podmiotu uprawnionego. Nic ci nie grozi, jeśli takiej R-ki nie będziesz używać w praktyce. Z drugiej jednak strony, kara grzywny grozi temu, kto używa takiego oznaczenia w odniesieniu do znaku towarowego, który nie został zarejestrowany.
Co daje znak towarowy?
Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na określonym obszarze na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (art. 153.1. pwp).
Dodatkowo, jak już wskazano powyżej, prawo ochronne na znak towarowy ma charakter czasowy oraz terytorialny. To znaczy, że znak towarowy chroniony jest wyłącznie przez określony czas i jedynie na wyznaczonym terenie. Jest to okres 10 lat i terytorium Polski.
Chodzi tu więc o monopol na używanie znaku towarowego przez przedsiębiorcę, który dokonał zgłoszenia w Urzędzie Patentowym. Ustawa wskazuje, że używanie znaku towarowego w szczególności polega na:
(...)umieszczaniu tego znaku na towarach objętych prawem ochronnym lub ich opakowaniach, oferowaniu i wprowadzaniu tych towarów do obrotu, ich imporcie lub eksporcie oraz składowaniu w celu oferowania i wprowadzania do obrotu, a także oferowaniu lub świadczeniu usług pod tym znakiem; umieszczaniu znaku na dokumentach związanych z wprowadzaniem towarów do obrotu lub związanych ze świadczeniem usług; posługiwaniu się nim w celu reklamy.
Co bardzo ważne, rejestrując znak towarowy, przedsiębiorca musi zaznaczyć zakres działalności, w której dany znak towarowy będzie używany. Monopol udzielany jest bowiem tylko na konkretnie towary i usługi. Pomocna jest tu tzw. klasyfikacja nicejska, utworzona przez Światową Organizację Własności Intelektualnej na potrzeby rejestracji znaków towarowych.
W kolejnym materiale będziemy kontynuować ten temat i wyjaśnimy jakie są podstawowe korzyści dla właściciela marki, który zdecydował się uzyskać ochronę na znak towarowy.
***
Polecamy także:
Marka w biznesie opartym na franczyzie - część 1
