Obrady okrągłego stołu: Regulacja franczyzy to jak wylanie "dziecka z kąpielą"?

źródło: ZPP

25 marca br. Związek Przedsiębiorców i Pracodawców opublikował wnioski w postaci memorandum w sprawie uregulowania franczyzy. Publikacja powstała na podstawie rozmów i argumentów, które toczyły się 18 lutego 2021 roku, podczas "obrad okrągłego stołu".

W spotkaniu w formie okrągłego stołu wzięli udział: dr hab. Radaf Adamus - autor burzliwego raportu o franczyzie, dr Jowanka Jakubek-Lalik i inni przedstawiciele doktryny prawniczej i środowisk franczyzobiorców oraz franczyzodawców. Podczas dyskusji zwracano uwagę na aspekty związane z samą regulacją franczyzy, omówiono elementy umowy franczyzy, ale także samą definicję. Wypracowano także podsumowanie spotkania w formie memorandum.

– To, co z pewnością cieszy, to fakt dużej otwartości na dyskusję, w zasadzie ze wszystkich stron. Wydaje się, że pewną wartością wspólną dla wszystkich uczestników dyskusji jest brak chęci „wylania dziecka razem z kąpielą” – twierdził Jakub Bińkowski, dyrektor Departamentu Prawa i Legislacji ZPP.

– Każda okazja do wymiany merytorycznych uwag na temat proponowanych regulacji jest szansą na wypracowanie możliwie najdoskonalszych rozwiązań.  Cieszę się, że opracowana przeze mnie koncepcja regulacji franczyzy stanowiła punkt wyjścia dla takiej właśnie dyskusji – podkreślał dr hab. Rafał Adamus z Uniwersytetu Opolskiego.

Przeczytaj także: Toksyczna sieć franczyzowa 

Regulacja franczyzy - najważniejsze wnioski z obrad

- Rynek franczyzowy w Polsce można opisać jako dojrzały i rozwinięty – w ciągu trzydziestu lat funkcjonowania tego modelu prowadzenia biznesu w naszym kraju, powstało ponad 1300 sieci, w ramach których działa ponad 80 tysięcy franczyzobiorców. (...) Z punktu widzenia całej gospodarki, franczyza pozwala łatwo implementować i rozwijać, a następnie skalować innowacyjne przedsięwzięcia. (...) Pojawiające się w dyskusji publicznej pomysły uregulowania franczyzy każą stawiać pytanie o racjonalny zakres tejże regulacji, który z jednej strony pozwoliłby zrealizować podstawowe cele prawodawcy, tj. zabezpieczyć obie strony stosunku prawnego przed nadużyciami, a z drugiej nie eliminowałby elastyczności stanowiącej o istotnym znaczeniu franczyzy dla gospodarki. Jak w przypadku każdej regulacji, i przy projektowaniu przepisów dot. franczyzy należy pamiętać o podstawowych zasadach dobrego rządzenia, takich jak zasada proporcjonalności proponowanych środków - czytamy w komunikacie prasowym ZPP. 

• Uczestnicy obrad wskazali na to, że franczyza jest coraz popularniejsza i chętniej wybierana z uwagi na jej "elastyczność". Głównie dlatego, że umowa franczyzy jest umową nienazywalną i nieuformowaną bezpośrednio w Kodeksie cywilnym. A zawierając ją, strony korzystają z "zasady kontraktowania". Autorzy dokumentu dodali również, iż  nadal wśród rzetelnych i uczciwych franczyzodawców pojawiają się przypadki firm, które niekorzystnie traktują swoich franczyzobiorców. I to zachowanie często rzutuje na cały franchising w Polsce.
• Trzeba podkreślić, że brak specyficznej regulacji franczyzy nie oznacza, że jest to rynek funkcjonujący całkowicie poza ramami prawnymi. Zastosowanie w przypadku stosunków franczyzowych mają ogólne zasady Kodeksu cywilnego (dot. np. wad oświadczenia woli) i wszelkie regulacje dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej. Uznaje się jednocześnie, że strony umowy franczyzy to, jako uczestnicy obrotu gospodarczego, podmioty profesjonalne, od których oczekuje się większej (niż w przypadku konsumentów) zdolności do racjonalnej oceny swojej sytuacji prawnej - pisze ZPP w omawianym dokumencie.

Jeśli regulacja franczyzy, to jaka według ZPP?

• (...) należałoby postulować, by regulacja franczyzy nie doprowadziła do unicestwienia jednej z kluczowych zalet tej formy współpracy, jaką jest elastyczność. Nadregulacja, czy regulacja nieproporcjonalna (nadmiernie rygorystyczna, sztywna, szczegółowa) może doprowadzić do paraliżu tego doskonale rozwiniętego rynku. Cel minimalny, jakim jest ochrona franczyzobiorców (jako, z reguły, słabszej strony stosunku prawnego), powinien zostać osiągnięty bez nadmiernego usztywniania zasad nawiązywania współpracy w ramach franczyzy. Tym samym, przepisy powinny być zaprojektowane tak, by znacznie utrudnić (o ile nie uniemożliwić) funkcjonowanie nieuczciwemu marginesowi franczyzodawców, nie blokując jednocześnie możliwości rozwoju uznanych modeli sieciowych, czy też powstawania zupełnie nowych przedsięwzięć. Proponowane regulacje powinny być zatem oparte o założenie, że ich adresatem są w dominującej większości przedsiębiorcy współpracujący ze sobą przy obopólnej korzyści, w sposób uczciwy i rzetelny - czytamy w memorandum ZPP.
• W dokumencie czytamy, że narzucone regulacje muszą być przemyślane, ponieważ w innym wypadku wiele branż nie będzie mogło się rozwijać i funkcjonować.
• Autorzy dokumentu sugerują, aby ewentualna regulacja umowy franczyzy odbyła się w ramach nowelizacji Kodeksu cywilnego.  - W ten sposób, umowa ta dołączy do szeregu powszechnie wykorzystywanych w obrocie gospodarczym umów opisanych w Kodeksie, a z uwagi na pewne podobieństwa umowy franczyzy do umowy agencyjnej, regulowanie jej w ramach zupełnie osobnej ustawy można uznać za bezcelowe. Przedmiotem dyskusji może pozostawać konkretne miejsce, które w Kodeksie przypaść powinno na regulację umowy franczyzy, jednak z praktycznego punktu widzenia jest to kwestia w zasadzie całkowicie wtórna wobec zawartości regulacji - piszą.
• W podsumowaniu, autorzy dokumentu zaznaczają kilka według nich najważniejszych punktów. Proponują, aby wszelkiego rodzaju propozycje legislacyjne były poddawane szerokiej dyskusji i konsultacjom. Dodatkowo piszą, że (...) Regulacja franczyzy powinna być projektowana w sposób proporcjonalny, z myślą, że jej głównym adresatem będzie przeważająca większość zgodnie i uczciwie współpracujących podmiotów. Dodają także, że (...) każda regulacja franczyzy doprowadzi do pewnego „usztywnienia” rynku. Ważne, by nie doprowadzić do likwidacji kluczowej zalety franczyzy, jaką jest wyjątkowa elastyczność tej formy współpracy. Według autorów (...) Projektowane regulacje powinny uwzględniać obiektywne rynkowe realia związane z franczyzą, w tym m.in. potrzebę zapewnienia długotrwałej stabilności stosunku prawnego wynikającego z umowy, a także elastyczności w kształtowaniu jego zakresu (...).

Przypomnijmy, że wokół franczyzy toczy się ciągła dyskusja. Lewica swego czasu deklarowała, że złoży projekt opodatkowania cyfrowych gigantów oraz projekt regulacji samej franczyzy (przeczytasz o tym tutaj). Dodatkowo nad własnym franczyzowym kodeksem pracuje Zespół Roboczy ds. Franczyzy, który został powołany przy Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców.

REGULACJA FRANCZYZY W POLSCE – MEMORANDUM ZPP - ABY PRZECZYTAĆ CAŁY DOKUMENT KILKNIJ TUTAJ

***

Przeczytaj także:

Rzecznik MŚP postawił warunek. Jakie będą losy franczyzowego kodeksu?

Tagi:

• kodeks dobrych praktyk we franczyzie
• umowa franczyzy

Udostępnij